Bespreek de ademruimte voor schoolleiders!

🧠 Waarom schoolleiders vandaag ademruimte nodig hebben

Volgens de laatste 3 AGODI jaarrapporten - AGODI is het agentschap voor onderwijsdiensten van het Vlaamse ministerie van Onderwijs en Vorming - blijft het aantal directiewissels in het Vlaamse leerplichtonderwijs stijgen. En het gaat niet om pensioneringen. Het zijn actieve wissels door ontslag, ziekte, overstap of andere redenen. In de commissie onderwijs klinkt de roep om structurele oplossingen steeds luider, want 1 op 7 directies in Vlaanderen wordt vervangen, niet omwille van verdiend pensioen, maar omwille van teveel negatieve druk.

De oorzaken? Schoolleiders geven zelf aan:

📍 De onmogelijke takenlijst: het is 'niet meer werkbaar': de lijst van taken is te lang en te complex.

📍 De hoge psychosociale belasting: stress, psychische druk en emotionele draaglast zijn grote oorzaken van vertrek.

📍 De beperkte voorbereiding: er is te weinig specifieke en gerichte voorbereiding op schoolleiderschap en management.

 Bron: AGODI-jaarrapporten, Commissie Onderwijs – Verslagen 27 maart 2025

📊 TALIS 2024: Wat schoolleiders zelf zeggen

Het Vlaamse TALIS-rapport 2024, recent gepubliceerd op 7 oktober, laat schoolleiders zelf aan het woord over hun werkomgeving en welzijn. Onze schoolleiders zijn sterk intrinsiek gemotiveerd, maar geven ook dit mee: 1 op 3 onder hen ervaart stress in de job, 1 op 5 overweegt een andere loopbaan en 1 op 9 ervaart door de job negatieve impact op fysiek of mentaal welzijn.

De stress komt, benoemen ze zelf, vooral door

📍 De overmatige rapportageverplichtingen

📍 Het te vaak moeten opvangen van afwezige collega’s  

📍 De steeds veranderende verwachtingen van overheden  

📍 De toenemende specifieke noden van leerlingen en ouders  

📍 De moeilijker te handhaven schooldiscipline  

Bron: Vlaams rapport – Teaching and Learning International Survey (TALIS) 2024

💡 Tijd voor een breed gedragen oplossing  

Vanuit zowel het beleid als het werkveld is het dus duidelijk: de job van schoolleider is vandaag te zwaar. Wat nodig is? Een holistisch en duurzaam traject voor sterk schoolleiderschap. Iedere actor in het systeem aan de bak voor sterkere leiders en dito onderwijs.

🤝 Het departement onderwijs en de Vlaamse regering

• Pak de structurele werkdruk aan en verlicht de administratieve taken door meer en betere digitalisering en vermindering van de rapportageverplichtingen.

• Versterk het statuut van directeur: maak werk van een sterk uitvoeringsbeleid rond het kernprofiel van directeur en voorzie dat beloofde loonpakket.

🤝 De schoolbesturen en inrichtende machten

• Introduceer een welzijnsbeleid in de scholen: maak van psychosociale ondersteuning en stresspreventie effectieve pijlers in het personeelsbeleid.

• Richt mentoring en coaching op school formeel en duurzaam in.

🤝 De pedagogische begeleidingsdiensten en andere opleiders en ondersteuners

• Bouw leernetwerken uit: verzorg intervisie en peer learning tussen schoolleiders.

• Organiseer leiderschapstrajecten op maat van de specifieke leider, ingebed in de context van de specifieke school.

🤝 De schoolleiders zelf

• Vertrouw op gedeeld leiderschap: delegeer en vertrouw op het brede schoolteam.

• Doe aan zelfzorg en steun op de professionele ondersteuning en tooling die ter beschikking zijn. Stel dit niet uit.

🤝 Hun supporters - ouders, gemeentebesturen, verenigingen... -

• Supporter echt: toon je betrokkenheid en vertrouwen en versterk zo de schoolwerking.

🌬️ Bespreek creëert ademruimte voor schoolleiders  

Bespreek is graag deel van de oplossing. We zijn ervan overtuigd dat een schoolleider in een goede flow geen luxe is, maar een noodzaak. Daarom begeleiden we scholen in drie concrete domeinen:

1️⃣ Schoolleiderschap helder definiëren  

We helpen scholen om het leiderschap realistisch af te bakenen en eenvoudig te definiëren: wat hoort bij de rol en taken van de directeur en het leiderschapsteam, en wat niet? Zo ontstaat overzicht en haalbaarheid: waar gaan wij voor op school, wie is verantwoordelijk voor wat...

2️⃣ Structurele ondersteuning van het leiderschapsteam in en naast de school  

We implementeren gedeeld leiderschap. Taken en verantwoordelijkheden worden effectief verdeeld over verschillende functies binnen het schoolteam: niet meer alles bij de directeur.

We faciliteren intervisiegroepen. Reflectie over wat speelt en zo leren met en van andere schoolleiders nav echte ervaringen, gebeurtenissen en issues.

3️⃣ Investeren in welzijn en een open positieve schoolcultuur 

We bouwen aan een open leercultuur, we stimuleren een feedbackcultuur of een complimentenplan en zorgen dat de school als geheel groeit in lijn met haar visie.

📣 Tijd voor actie  

Ben jij schooldirecteur, bestuurder of beleidsmaker? Dan is dit hét moment om het gesprek aan te gaan over:  

📍 Hoe creëren we ademruimte voor onze schoolleiders?  

📍 Welke taken kunnen we herverdelen of delegeren?  

📍 Hoe definiëren wij het leiderschap op onze school?

📍 Wat doen wij in onze groei naar een open leercultuur?

Bij Bespreek begeleiden we scholen en scholengemeenschappen in dit proces.

📬 Neem contact op: katrien@bespreek.be  

📞 +32 478 45 70 37